Huisvesting arbeidsmigranten in Holland Rijnland

Hoe huisvesten we arbeidsmigranten in de regio? Over die vraag bogen de wethouders Wonen zich tijdens de regiodag van Holland Rijnland op 22 mei in het gemeentehuis van Kaag en Braassem.

Gemeenten, werkgevers, professionele huisvesters en het Rijk sloten een convenant dat tussen 2014-2018 zo’n 1.400 extra bedden opleverde. Een mooie start, maar bij lange na niet genoeg. Werkgevers schatten namelijk het actuele beddentekort tussen de 3.000 en 5.000. Bij gebrek aan locaties nemen steeds meer uitzendbureaus hun toevlucht tot recreatieparken, bedrijfsopstallen of opgekochte woonhuizen, al dan niet legaal. Dit leidt tot ongewenste situaties en extra druk op de toch al overspannen woningmarkt. En dat verkleint weer het draagvlak voor de aanwezigheid van buitenlandse werknemers in de regio.

Tijdelijke werknemers van permanent belang

De wethouders onderkennen dat de inzet van arbeidsmigranten – ook al werken ze hier meestal tijdelijk – van permanent belang is voor de regionale economie. Huisvesting komt daarmee ten goede aan het lokale bedrijfsleven. Dat er geen goede cijfers zijn over het tekort aan woonruimte, komt door de grote aantallen illegaal gehuisveste werknemers en de gebrekkige inschrijving in de basisregistratie personen.

Voldoende huisvesting vraagt een pro-actief beleid van alle gemeenten in de regio, om een waterbedeffect te voorkomen. Ook de buurgemeenten buiten de regio worden aangesproken. Zo geeft Wethouder Elkhuizen van Nieuwkoop aan dat van negenhonderd arbeidsmigranten in zijn gemeente, 75% op Schiphol en 25% in het Westland werkt. Dat arbeidsmigranten vooral in de land- en tuinbouw werken is achterhaald. Ieder thuisbezorgd pakje is door verschillende Oost-Europese handen gegaan. Ook in andere sectoren, zoals de bouw, de maakindustrie en de vleesverwerkende industrie zijn veel werknemers uit andere EU-landen actief.

Werkbezoek

De uitzendbranche en een aantal professionele huisvesters hebben zich verenigd in een ‘taskforce huisvesting arbeidsmigranten’ om het thema op de politieke agenda te krijgen. Eind april brachten zo’n dertig raadsleden uit de regio een werkbezoek op uitnodiging van de taskforce. Zij bezochten woonlocaties van arbeidsmigranten in Katwijk en Sassenheim. Op bedrijventerrein Katwijkerbroek bleek dat huisvesting aan de rand van een bedrijventerrein in de nabijheid van een woonwijk goed verloopt, mits er een goed participatietraject is met de buurt. De tijdelijke huisvesting van HomeFlex op Katwijkerbroek was niet te onderscheiden van permanente bebouwing in de omgeving. De door de gemeente aangestelde beheerder bleek zelfs overbodig.

Gemeenten aan zet

Het onderwerp staat op de regionale agenda om scherp te krijgen wanneer gemeenten samen willen optrekken of waar ze zelf aan zet zijn. Gemeenten hebben primair een faciliterende rol. Op basis van ruimtelijk beleid moet duidelijk zijn waar voorzieningen voor logiesgewijze verhuur mogelijk zijn. Het is aan de markt om dit te realiseren. Het is wel zaak dat alle gemeenten actief zijn, anders blijven gemeenten ‘bouwen voor de buren’.

Voor dit thema biedt Holland Rijnland een platform voor kennisdeling en onderlinge beleidsafstemming. Ook wordt vanuit die platformrol verwacht dat de regio helpt om de behoefte naar huisvesting cijfermatig in kaart te brengen. Lobby en belangenbehartiging richting provincie hoort hier eveneens bij. Regelmatig staan gemeentelijk en provinciaal beleid immers nog recht tegenover elkaar. De provincie is inmiddels bezig om een programma huisvesting arbeidsmigranten op te tuigen. Input van gemeenten over wat werkt, is daarbij zeer gewenst. De provincie staat open om kritisch haar eigen beleid te bekijken.