Hoe energiehubs het stroomnet kunnen ontlasten

De kennissessie was een gezamenlijk initiatief van Regio Holland Rijnland, provincie Zuid-Holland en netbeheerder Liander. De aanwezigen waren niet alleen afkomstig uit het energie-werkveld. Bezoekers waren ook werkzaam binnen de domeinen economie, mobiliteit of ruimtelijke ordening.

600 energiehubs in ontwikkeling in Nederland

Het thema van de bijeenkomst was energiehubs, maar ook wat daar mee samenhangt kwam uitgebreid aan bod. Verschillende sprekers belichtten een onderdeel van dit thema. Zo benadrukte voorzitter Maya van der Steenhoven dat een energiehub niet alleen gelijkstaat aan een groepscontract voor elektriciteit, maar ook gaat over het met elkaar beter benutten van het energiesysteem. In heel Nederland is potentie voor maar liefst 2500 energiehubs, waarvan op dit moment 600 in ontwikkeling zijn en drie gerealiseerd.

Edwin Edelenbos, adviseur voor strategische energievraagstukken, nam de aanwezigen mee in de veranderende rollen bij decentrale energiesystemen. Hij pleitte onder andere voor het vroegtijdig samenbrengen van gebiedsontwikkeling en netontwikkeling. Door bijvoorbeeld vroegtijdig in beeld te brengen wat voor economie we in de regio willen zijn en welke netstructuur daarvoor nodig is.

Zowel groot- als kleinverbruik in de wachtrij

Hierna volgde een duopresentatie van Koen de Bruin en Twan Kramer namens netbeheerder Liander. Zij wezen op het veranderende prioriteringskader vanuit het ACM (Welk project komt bovenaan de wachtrij voor een nieuwe aansluiting op het net?). Groot- of kleinverbruik maakt hierin geen verschil meer. Congestieverzachters worden het eerst bediend. Daarna volgen aansluitingen rondom veiligheid en basisbehoeften (zoals woningen, scholen en ziekenhuizen). Hiervoor moet wel daadwerkelijk prioriteit worden aangevraagd. Zie ook website Liander.

Kramer benadrukte dat in Zuid-Holland weliswaar de grootste problemen rondom netcongestie liggen bij Rotterdam en Den Haag, maar dat onze regio niet buiten gevaar is omdat netwerken nauw met elkaar verweven zijn.

Voorbeelden uit de regio

Joost Ackermans (Alliander) gaf concrete voorbeelden uit de regio waar gewerkt wordt aan een Energiehub, zoals industrieterrein ’t Heem in Katwijk. Hier werken verschillende partijen samen om problemen rond energietransport op te lossen zodat nieuwbouwplannen gerealiseerd kunnen worden.

Een ander voorbeeld betrof een tuinder in Alphen aan den Rijn die vier energiegrootverbruikers verzamelde om tot één GTO (Groepstransport Overeenkomst) te komen. Hierdoor ontstaat meer ruimte en flexibiliteit op het net.  Volgens Ackermans bieden GTO’s en CBC’s (capaciteitsbeperkende contracten) goede mogelijkheden voor energiehubs. Alleen al het inzichtelijk maken van het energieverbruik en deze omlaag brengen, helpt al.

Belangrijke les die hij meegaf, was: ‘begin klein, eindig groot’. Samenwerken met honderd ondernemers lukt niet, omdat belangen te veel verschillen. En ook: ‘data-analyse is essentieel’, dus investeer daarin.

Als laatste spreker vertelde Samina Subhani hoe het ITC-bedrijventerrein in Alphen aan den Rijn kijkt naar de mogelijkheden van een GTS (gesloten distributiesysteem). Samenwerking tussen verschillende bedrijven, maar ook binnen de gemeente met de verschillende beleidsvelden zoals economie, ruimte, ondergrond, veiligheid, is hierbij de sleutel tot succes.

Vervolgstappen

De kennissessie vormde een belangrijke stap in de ontwikkeling van energiehubs in de regio. Begin 2026 start het Energieprogramma Holland Rijnland met een energiehub-project in Boskoop. Regio Holland Rijnland, bedrijven, provincie en Liander doen hier gezamenlijk ervaring op. Deze kennis rondom energiehubs wordt daarna ingezet voor nieuwe projecten in de regio.